کریسمس چیست؟

تاریخ جشن کریسمس2021 و 2022

کریسمس به اعتقاد بسیاری از افراد یکی از بزرگترین جشن‌های دنیاست که مردم در این زمان کوچه ها و خیابان‌ها را چراغانی می‌کنند و به تزیین درختان می‌پردازند اما به دلیل این که کریسمس مخصوص پیروان مسیحیت و دین رسمی در ایران، اسلام است شاید شما اطلاعات زیادی در رابطه با این جشن بزرگ نداشته باشید. در گذشته باهم غذاهای مخصوص کریسمس را بررسی کردیم و با آداب کریسمس در کشورهای مختلف دنیا آشنا شدیم. جالب است بدانید که با فرارسیدن تعطیلات کریسمس بسیاری از ایرانیان تور اروپا یا تور استانبول زمستان  یا تورهای تفریحی روسیه را تهیه می کنند تا در این جشن باشکوه شرکت کنند.
ما در فاینداتور بر آن شدیم تا کریسمس را به صورت خلاصه به شما عزیزان معرفی کنیم و درباره‌ی زمان دقیق آن و کادوها و رسوم این جشن برایتان بگوییم. اگر شما هم مایل هستید که بدانید چرا در تعطیلات کریسمس خیابان‌ها در اکثر کشورهای دنیا پر می‌شود از تزئینات قرمز، سبز و سفید با ما همراه بمانید.

 

کریسمس چیست؟
هرسال به مناسبت به دنیا آمدن حضرت عیسی (ع) جشنی برپا می‌شود که به آن کریسمس می‌گویند. همانطور که به احتمال زیاد می‌دانید حضرت عیسی هسته‌ی مرکزی دین مسیحیت است و اهمیت زیادی برای پیروان این دین دارد. همه ساله در کشورهایی که دین رسمی آنها مسیحیت است کریسمس به صورتی بسیار گسترده برپا می‌شود و همه در آن به میمنت به دنیا آمدن حضرت مسیح جشن می‌گیرند و پایکوبی می‌کنند.
کریسمس 12 روز به طول می‌انجامد و روز اول آن نیز 25 ماه دسامبر مصادف با 4 دی ماه، کریسمس سال 2021 (آغاز سال 2022) نیز همین تاریخ است. این جشن هم مراسمی مذهبی و هم فرهنگی به حساب می‌آید به همین خاطر همواره مردم حضور پررنگی در آن به عمل می‌آورند که در بخش‌های بعدی بیشتر به مراسمی که در کریسمس انجام می‌دهند، خواهیم پرداخت.
توجه داشته باشید که از دیدگاه مسیحیان حضرت عیسی (ع) پسر خدا است به همین خاطر تاریخ تولد وی امر مهمی تلقی می‌شود. دانشمندان و پژوهشگران بر سر تاریخ دقیق تولد او اختلاف نظر دارند و برخی هم معتقد هستند که تاریخ تولد وی مشخص نیست. در حال حاضر عقیده بر این است که دانشمندان بر روی تاریخ 25 دسامبر به توافق رسیدند و آن را به عنوان آغاز کریسمس تعیین کردند. شاید برایتان سوال پیش بیاید که چرا 25 دسامبر؟ یکی از مهم‌ترین نظریه‌ها این است که در این تاریخ طول مدت تابیدن نور آفتاب در نیم کره‌ی شمالی بیشتر می‌شود و از آنجایی که لقب حضرت عیسی (ع) نیز "نور جهان" است، 25 دسامبر را انتخاب کردند.
از سده‌ی بیستم میلادی تاکنون کریسمس دیگر تنها یک جشن مذهبی نیست زیرا بسیاری از پیروان ادیان دیگر که در کشورهای مسیحی نشین زندگی ‌می‌کنند نیز کریسمس را با هم‌وطنانشان جشن می‌گیرند و شاید بتوان گفت که حالا این جشن بین‌المللی است و اغلب افراد علاقه‌مند به شرکت در آن هستند. در اینجا باید بیان کرد که برخی معتقد هستند که کریسمس ریشه دروغی دارد و با وجود این که می تواند ادعایی درست باشد اما حالا بهانه ای برای شادی و گردهم آمدن خانواده هاست. 

کریسمس ایو | شب کریسمس

همیشه تا نام کریسمس به میان می‌آید نام کریسمس ایو Christmas Eve هم به گوش می‌رسد. کریسمس ایو به شب قبل از فرارسیدن کریسمس یعنی شب 24اُم ماه دسامبر گفته می‌شود. کریسمس ایو یا شب کریسمس با غروب کردن خورشید و به صدا در آمدن ناقوس آغاز می‌شود.
گفتنی است مراسمی که در کریسمس ایو انجام می‌شود، کمی در بین پیروان کاتولیک‌ها و پروتستان‌ها متفاوت است اما اغلب این اعمال بین کاتولیک‌ها و آنگلیکان‌ها مشترک است. مهمترین رسمی که در کریسمس ایو وجود دارد تهیه‌ی شام مخصوص و گردهم جمع شدن اعضای خانواده است؛ به این منظور غذاهایی بسیار رنگین طبخ می‌کنند که بوقلمون مهمترین قسمت آن محسوب می‌شود و باید حتما بوقلمون به صورت کامل (درسته) پخته شود. پس از آماده شدن میز غذای کریسمس ایو همه‌ی اعضای خانواده گردهم جمع شده و بعد از شکرگذاری به خوردن غذا می‌پردازند.

بابا نوئل و آداب کریسمس

مهم نیست که پیروی چه دینی هستید، حتما شما هم تصاویری از بابا نوئل را دیده‌اید، پیرمردی با ریش سفید و لباسی قرمزرنگ که همه از دیدنش خوشحال می‌شوند. فیلم‌ها و انیمیشن‌های متعددی درباره‌ی بابا نوئل ساخته شده است و اگر یکی از آنها را تماشا کرده باشید، حتما می‌دانید که کار او آوردن هدیه برای کودکان است. بابا نوئل جنبه‌ای نمادین دارد و در حقیقت اعضای خانواده هستند که برای یکدیگر کادو خریداری می‌کنند اما هنوز هم بابا نوئل با کیسه‌ای پر از کادو در جشن‌های کریسمس حضور پیدا می‌کند و به سوژه‌ای برای عکاسی تبدیل می‌گردد. جالب است بدانید که در داستان‌های اصیل بابانوئل تنها به کودکانی که در سال گذشته رفتارهای خوبی داشتند، هدیه می‌داد و هرکسی کادو دریافت نمی‌کرد اما حالا این موضوع کمرنگ شده است.
در رابطه با سایر رسم‌هایی که در کریسمس انجام می‌شود، باید بگوییم که این جشن در حقیقت بهانه‌ای برای شادی و گردهم آمدن اعضای خانواده در کنار یکدیگر است. مسیحیان از چند ماه پیش از فرارسیدن کریسمس به تزئین کوچه و خیابان‌ها و خانه‌های خود می‌پردازند و به خرید هدیه برای عزیزانشان مشغول می‌شوند. اگر بخواهیم کریسمس را در چند رسم به صورت کوتاه خلاصه کنیم، به این شرح خواهند بود، تزئین خانه و شهر، خرید هدیه، به راه افتادن کارناوال های کریسمس، تماشای بابا نوئل، پوشیدن لباس‌های نو و برپا کردن جشن و پایکوبی در کنار درختان کریسمس.

مهم ترین سمبل های کریسمس

اگر توجه داشته باشید، در تمامی جشن‌های کریسمس از اشیا و سمبل‌های خاصی استفاده می‌کنند درست مانند ایرانیان که برای جشن نوروز از سمبل‌های خاصی چون سفره‌ی هفت سین استفاده می‌نمایند. در اینجا به صورت خلاصه مهمترین سمبل‌های کریسمس را به شما عزیزان معرفی می‌کنیم.

فرشته در کریسمس

اگر با دقت به تزئینات کریسمسی توجه کنید، متوجه خواهید شد که در گوشه و کنار آن مجسمه‌ها یا عروسک‌های کوچکی از فرشته‌ها ANGELS موجود هستند. فرشته‌ها در کریسمس نماد پیام‌رسان یا رسولان هستند. در حقیقت منظور این است که فرشتگان و رسولان خبر به دنیا آمدن حضرت مسیح را می‌دهند؛ بنابراین یکی از اشیایی که برای تزیین نوک درخت کریسمس استفاده می‌شود نیز عروسک یا مجسمه‌ی کوچکی از یک فرشته است.

شاید تصور کنید که فرشته با بکگراند کریسمس همخوانی زیادی دارد، موجودات زیبا و جذابی که با مهربانی روی درختان می نشینند و دعا می خوانند و از ورود مسیح خوشحال هستند اما باید بدانید که در طول تاریخ همیشه عقاید اینگونه نبوده است. بر اساس روایتی قدیمی یک فرشته تنها 185000 سرباز را در طول شب به فرمان خداوند کشت! اگر این موضوع برای شما وحشتناک است از این نظر به آن نگاه کنید که قدرت فرشتگان برای مومنان خبری بسیار خوب محسوب می شود و اگر اهل مرور تاریخ باشید می دانید که فرشتگان در بازه های زمانی مختلف به عنوان موجوداتی بسیار قدرتمند شناخته می شدند.

چند اشاره در کتاب مقدس مسیحیان وجود دارد که بر اساس آن فرشتگان وظایفی در قبال ملل، کلیساها و طبیعت بر عهده دارند یا یکجا از فرشته مسئول آبها صحبت شده است. بر اساس توصیف کتاب مقدس فرشتگان لباس‌های سفید می‌پوشند، مانند برق می‌درخشند و کتانی تمیز و درخشان با ارسی‌های طلایی دور سینه‌شان پوشیده‌اند. تنها دسته‌های فرشتگانی که به وضوح به عنوان بال‌دار توصیف شده‌اند، سرافیم‌ها و چریبوم‌ها هستند که به نظر می‌رسد از تاج و تخت خدا محافظت می‌کنند یا در آن حضور دارند. در ذهن عموم انسان ها فرشتگان بال دار هستند شاید این تصور به خاطر ملموس شدن سرعت حرکت فرشته ها در ذهن ماست در غیر این صورت بر اساس کتاب مقدس مسیحیان همه فرشتگان بالدار نیستند.

با این حال، از بین تمام ظواهر فرشته ثبت شده در کتاب مقدس، جذاب ترین آنها ممکن است معمولی ترین باشد! آنقدر معمولی که انسان ها حتی متوجه نمی شوند فرشته ای را دیده اند. کتاب عبرانیان می‌گوید: «پذیرایی از غریبه‌ها را فراموش نکنید، زیرا با این کار برخی از مردم بدون اینکه بدانند فرشتگان را پذیرایی کرده‌اند.»

از نظر من سمبل فرشته جذابترین نماد کریسمس است.

زنگوله در کریسمس

زنگوله‌ها از دیرباز ارتباطی نزدیک با کلیساها در دین مسیحیت داشته‌اند. همین حالا هم در اغلب کلیساها در سراسر دنیا هر یکشنبه ناقوس‌ها به صدا درمی‌آیند. البته بد نیست بدانید که پیش از حضور زنگوله‌ها در دین مسیحیت، این زنگ‌ها متعلق به یهودیان بود و در دین آنها استفاده می‌شد اما رفته رفته به یکی از ارکان مهم در مسیحیت تبدیل شد. بر اساس عقیده ای دیگر در ابتدا از زنگ ها برای ترساندن ارواح شیطانی استفاده می شد و اغلب از آن هنگام شب استفاده می کردند ولی حالا برای خبر دادن از یک واقعه مهم از ان استفاده می شود برای مثال پیوند خوردن زن و مرد با ازدواج یا آغاز زمستان یا مسائلی از این دست.

 آب نبات در کریسمس

آب نبات‌ها هم نقشی پررنگ در کریسمس دارند و شاید جالب باشد که بدانید در طی این تعطیلات مصرف آب نبات‌ها در آمریکا دو برابر مصرف سالانه‌ی آن می‌شود. واقعیت این است که دلیل اصلی استفاده از شکلات‌ها و شیرینی‌ها و آب نبات‌ها در کریسمس به درستی مشخص نیست اما دو نظریه‌ی معتبرتر در این زمینه وجود دارد یکی این که به مناسبت تولد حضرت مسیح آب نبات پخش می‌شود تا نشان دهنده‌ی شادی باشد. نظریه‌ی دوم این است که در گذشته در کشورهایی که این دین رواج داشت، نیشکر به وفور کشت و برداشت می‌شد به همین خاطر تصمیم گرفتند تا در جشن‌هایشان از آب نبات‌ها استفاده کنند.

درخت کریسمس

بی‌تردید یکی از مهمترین نمادهای کریسمس درخت آن است، درختی سرسبز و پر از تزئینات براق و دیدنی. عموم مردم تصور می‌کنند که ارتباطی مستقیم بین درخت کریسمس و بت‌پرستی در گذشته وجود دارد اما به هیچ‌وجه اینطور نیست و ادعاهای متعددی درباره‌ی چرایی وجود درخت کریسمس وجود دارد که در هیچ‌یک از آنها حرفی از پرستیدن بت وجود ندارد. باهم برخی از آنها را در ادامه مرور می‌کنیم.
داستان اول: اولین نظریه درباره‌ی چرایی وجود درخت کریسمس به Saint Boniface بازمی‌گردد. او یکی از قدیسان مسیحی بود. براساس این داستان روزی وی به شهری کوچک می‌رود و متوجه می‌شود که مردم آن دیار درخت بلوطی را به عنوان خدایشان می‌پرستند و عقیده دارند که خدا در آن درخت است. قدیس داستان می‌دانست که اگر بخواهد به مردم آن منطقه بگوید که خدای آنها دروغین است باید با همه‌ی مردم شهر بجنگد بنابراین تصمیم گرفت که درخت را قطع کند تا آنها ببینند که داخل درخت خدایی وجود ندارد. همانطور که پیش‌بینی می‌شد مردم به مخالفت با او پرداختند اما طی ماجراهای متعدد بالاخره درخت بلوط قطع شد. مردم با چشمان خود دیدند که درخت بلوط قطع و خرد شد و هیچ اتفاق بدی هم رخ نداد. Saint Boniface پس از این ماجرا برای احترام به مردم اهالی و زنده نگهداشتن این داستان، درخت را نماد دین مسیحیت قرار داد.
داستان دوم: نظریه‌ی دوم درخت کریسمس را مرتبط با نمایشی می‌داند که در آلمان برگزار می‌شد. در این نمایش که "بهشت" نام داشت ماجرای خوردن سیب توسط آدم و بیرون رانده شدن او از بهشت به تصویر کشیده شده بود. در آن نمایش درختان با سیب تزئین شده بودند و همه می‎‌دانیم که ماجرای آدم و خوردن سیب اهمیت زیادی در دین مسیحیت دارد بنابراین از آن پس مسیحیان درختانی را با سیب تزئین کردند و آن را نماد کریسمس دانستند.
داستان سوم: سومین اعتقادی که درباره‌ی چگونگی به وجود آمدن درخت کریسمس وجود دارد به مارتین لوتر بازمی‌گردد او یکی از تاثیرگذارترین شخصیت‌های دین مسیحیت است و در نهضت پروتستان نقشی اساسی داشت. ماجرا از این قرار است که روزی مارتین لوتر در نزدیکی خانه‌ی خود صحنه‌ی بسیار زیبایی دید، در آن صحنه برف می‌بارید و کمی نور نیز می‌تابید که سبب درخشش بیشتر برف‌ها می‌شد. بعد از دیدن این صحنه مارتین لوتر تلاش کرد که دوباره صحنه‌ای شبیه به آن بسازد به همین خاطر درختانی را در آن مکان قرار داد و آن‌ها را تزئین کرد تا درخششی زیبا به محیط ببخشند.

کبوتر در کریسمس

کبوتران سفیدرنگ سالهاست که به عنوان نمادی برای صلح شناخته می‌شوند. در کریسمس نیز کبوتران به چشم می‌خورند که نشان می‌دهند، حضرت مسیح آمد تا صلح و دوستی را میان انسان‌ها و خداوند برقرار کند.

هدایا در کریسمس

گیاه خاس و بنت قونسول در کریسمس

خاس گیاهی است که میوه‌های ریزی دارد. مسیحیان این گیاه را مقدس می‌دانند البته باید در نظر داشت که این گیاه در کشورهای مختلف با نام‌های گوناگونی شناخته می‌شود اما با این حال کلمه‌ی holly می‌تواند اشاره به خاس داشته باشد. مسیحیان هر یک از قسمت‌های این گیاه را نماد موضوع خاصی می‌دانند برای مثال برگ‌های تیزش را یادآور تاج حضرت عیسی (ع) و میوه‌های کوچک قرمزرنگش را سمبل قطره‌های خون می‌دانند اما به طور کلی گیاه خاس نماد ثروت می‌باشد.
از دیگر گیاهانی که به نوعی می‌توان گفت که نماد کریسمس هستند بنت قونسول است. این گیاه در برابر سرما مقاومت بالایی دارد و قابلیت تغییر رنگ با تغییر شرایط آب‌وهوایی را دارد. بنت قونسول به دلیل رنگ قرمز و سبزش نماد کریسمس به شمار می‌آید و در تزئینات این جشن به چشم می‌خورد.

چراغانی در کریسمس

در کتاب مقدس مسیحیان آمده که خداوند پرتلالو و درخشان است و در واقع نور جزوی جدا نشدنی از دین مسیحیت و خداوند است. همچنین اعتقاد بر این است که زمانی که آدم و حوا به زمین تبعید شدند، این کره‌ی خاکی بسیار تاریک بود. گذشته از این موضوعات نباید از یاد برد که لقب حضرت مسیح "نور جهان" است به همین خاطر نباید از وجود چراغانی‌های فراوان طی مراسم کریسمس شگفت‌زده شد.

در سال 1895، زمانی که رئیس جمهور کلیولند صدها لامپ برقی رنگارنگ برای درخت کریسمس خانوادگی کاخ سفید درخواست کرد، ایده نور کریسمس بر روی درخت به تصویب رسید. در سال 1923، زمانی که رئیس جمهور کالوین کولیج جشن کریسمس را با نورافشانی درخت کریسمس ملی آغاز کرد، چراغ های کریسمس رسما به یک سنت تعطیلات تبدیل شد.
در دوران مدرن، سالانه صدها میلیون دستگاه چراغ کریسمس در ایالات متحده فروخته می شود و صدها میلیون خانه با چراغ های کریسمس تزئین می شوند تا نمادی از نور خدا در میان ما باشند.

میسلتو در کریسمس

میسلتو Mistletoe نام گیاهی است که در کریسمس به چشم می‌خورد. این گیاه نیمه انگلی است و می‌تواند بخشی از مواد غذایی مورد نیاز خود را تامین کند. این گیاه در زمستان و در طی تعطیلات کریسمس سالم می‌ماند به همین خاطر جزوی از نمادهای کریسمس محسوب شده است. جالب است بدانید که با وجود این که میسلتو تا حدودی انگلی است اما مقاومت بالایی دارد و به احتمال زیاد به خاطر وجود همین مقاومت بالا به یکی از نمادهای کریسمس تبدیل شده است؛ همچنین گفته می‌شود که حضرت مسیح توانایی بارور کردن و شفا دادن افرادی که نابارور یا بیمار بودند را داشت به همین خاطر نیز میسلتو می‌تواند نماد خوبی برای اشاره به کریسمس باشد. بد نیست بدانید که در حال حاضر در تعطیلات کریسمس گیاه میسلتو را به صورت دسته شده در مناطق مختلف قرار می‌دهند و در زمان فرارسیدن سال نو، هر زوجی که در قسمت زیرین این گیاه قرار بگیرند باید یکدیگر را ببوسند و این موضوع به یک رسم تبدیل شده است.

سایر نمادهای کریسمس

جالب است بدانید که طی سال‌های مختلف، نمادهای دیگری هم به جشن کریسمس اضافه شدند به همین خاطر با وجود این که تا اینجا چند نماد کریسمس را به شما عزیزان معرفی کردیم اما بازهم سمبل‌های دیگری در کریسمس استفاده می‌شود که در این قسمت به صورت خلاصه آنها را بیان می‌کنیم:
• دانه‌های برف: نماد پایان زمستان و آغاز بهار
• ستاره: نماد رخ دادن معجزه
• سه مرد عاقل: نماد پیشگویان آمدن حضرت عیسی (ع)
• حلقه‌ی گل: نماد گردش زمین به دور خورشید
• چوپان: نماد مردم گذشته

رنگ ها در کریسمس

اگر توجه کرده باشید از سه رنگ در جشن‌های کریسمس بیشتر استفاده می‌شود، سبز، قرمز و سفید که البته در سال‌های اخیر طلایی نیز به آنها اضافه شده است. رنگ سبز نماد شکوفایی و سرسبزی گیاهان است زیرا کریسمس با خود سالی نو و بهار را به همراه می‌آورد و در این زمان گیاهان نقش مهمی پیدا می‌کنند.
رنگ دیگری که در کریسمس زیاد از آن استفاده می‌کنند قرمز است. قرمز همواره در کتاب مقدس مسیحیان (انجیل) نقش مهمی داشته است و به گونه‌ای می‌توان گفت که نماد خون و مرگ و زندگی می‌باشد. کلمه‌ی آدم نیز در زبان عبری به معنای مرد + قرمز است. همچنین مسیحیان اعتقاد دارند که حضرت مسیح از گوشت و خون انسان (به رنگ قرمز) بوده و رنگ قرمز نماد رنگ خون وی است. همچنین گفته می‌شود که مرگ و زندگی انسان‌ها نیز به دست خداوند و پسر او یعنی حضرت مسیح است که خون و رنگ قرمز در این نظریه نیز نقش مهمی دارند. بنابراین رنگ قرمز نماد گناه حضرت آدم، خون حضرت مسیح و مرگ و زندگی است.
گذشته از رنگ مقدس سبز و رنگ خونین قرمز سفید هم در تزئیات کریسمسی به وفور به چشم می‌خورد که نماد پاکی و برف می‌باشد. درباره‌ی رنگ طلایی هم باید بگوییم که بیشتر جنبه‌ی تزئینی دارد و از دیرباز جزو رنگ‌های مقدس در دین مسیحیت نبوده است.

تاریخچه جشن کریسمس

کریسمس در ابتدا با برگزاری جشن و پایکوبی همراه نبود حتی در سال ۲۴۵، اوریگن فیلسوف یونانی جشن گرفتن میلاد مسیح را امری قبیح دانست و گفت که در گذشته تنها گناهکاران روز تولد خود را جشن می‌گرفتند.
با این حال اولین اشاره به جشن کریسمس در تقویم فیلوکالوس مشاهده شده است که این تقویم در سال ۳۵۴ در روم نوشته شده است. در سال ۳۸۱ با تعیین شدن اسقف جدید، این جشن به طور کلی از میان رفت اما در سال ۴۰۰ با انتصاب جان کریستوستوم دوباره متولد شد.
در اوایل قرون وسطی روز کریسمس تحت تأثیر جشن تعمید مسیح بود و در غرب بر دیدار سه مرد ستاره شناس ایرانی از نوزاد مسیح تمرکز می‌شد. بعد از به سلطنت رسیدن امپراطور شارلمان، جشن کریسمس تقویت شد و مراسم تاجگذاری او نیز در روز کریسمس سال ۸۰۰ و ویلیام اول پادشاه بریتانیا روز کریسمس سال ۱۰۶۶ انجام شد. در اواسط قرون وسطی جشن کریسمس پررنگ بود و مورخان همگی اشاره کردند که بسیاری از نجیب زادگان و اشراف کریسمس را جشن گرفتند.
اگر بخواهیم به پیشینه‌ی دقیق کریسمس اشاره کنیم باید بگوییم که در حقیقت کلیسا جشن زادروز میترا خدای نور و روشنایی را با جشن بزرگداشت زادروز عیسی که عهد جدید او را نور و روشنی جهان می نامد، جایگزین کرده است و کلیسای کاتولیک به این امید که پیروان آیین میترا به سمت مسیحیت کشیده شوند، به آنان اجازه داد تا به عنوان بزرگداشت زادروز مسیح به برگزاری جشن و سرور خود در تاریخ معین شده‌ی پیشین ادامه بدهند.

سخن فاینداتور

با وجود این که در شهرها و محله‌های کمی از ایران جشن کریسمس برپا می‌شود اما به دلیل برگزاری باشکوه آن در اغلب کشورهای دنیا، بسیاری از ما ایرانیان نیز با این جشن آشنایی داریم. نظر شما درباره‌ی جشن کریسمس چیست؟ آیا تا به حال در این جشن شرکت داشته‌اید؟ جالبترین نکته درباره‌ی جشن کریسمس به نظر شما چیست؟
منتظر دیدگاه‌های شما خوبان هستیم.