8 جشن و فستیوال معروف هند

سفر به هند هیجان انگیز است چون این کشور لقب سرزمین 72 ملت را با خود یدک می کشد. هرکس با آداب و سنن خود وارد هند شد و آن را پرورش داد تا حالا شاهد کشوری رنگارنگ و دوست داشتنی هند باشیم. توصیه می کنیم که اگر محدودیت زمانی ندارید تور هند خود را زمانی بخرید که با جشنواره های معروف هندی همزمان باشد. در ادامه با فاینداتور همراه باشید تا هشت مورد از فستیوال‌ها و جشن‌های ملی و مهم در هند را به شما عزیزان معرفی کنیم.

دیوالی Diwali یا Divali که دیپاوالی Deepavali نیز نامیده می شود مهم ترین جشن‌های مذهبی در آیین هندو، جین و سیک محسوب می شود. دیوالی در لغت از واژه های سانسکریت dīpa به معنای آنچه می درخشد مانند نور، چراغ، فانوس و شمع و āvali به معنای ردیف گرفته شده است که معنی صفی از نور می دهد. این جشن که به طور کلی نماد پیروزی نور بر تاریکی، خیر بر شر و دانش بر جهل است به مدت پنج روز در اوایل پاییز مصادف با ماه نو آماواسیا (مرحله قمری ماه نو در زبان سانسکریت) از روز سیزدهم نیمه تاریک ماه قمری اشوینا (در تقویم هندو) تا دومین روز نیمه روشن ماه قمری کارتیکا برگزار می‌شود. اجرای مراسم دیوالی در هر منطقه و سنت متفاوت است. هندوها برای حضور لاکشمی؛ الهه ثروت، قدرت، زیبایی و رفاه جشن می گیرند. در شرق هند این جشنواره را با الهه کالی که نماد پیروزی خیر بر شر است، مرتبط می‌دانند. در شمال هند این جشن را به افسانه‌ های حماسی هندو رامایانا ربط می دهند که راما به همراه همسرش سیتا و برادرش لاکشمانا پس از شکست دادن راوانا در لانکا و گذراندن 14 سال تبعید، به پادشاهی خود آیودیا بازگشت. در جنوب هند آن را جشن شکست کریشنا از شیطان ناراکاسورا می دانند. برخی دیوالی را به عنوان یادبود ازدواج لاکشمی و ویشنو و برخی آن را به عنوان روز تولد لاکشمی جشن می گیرند.

رایج‌ ترین رسم روشن کردن دیا diya (چراغ نفتی ساخته شده از خاک رس که فتیله ای پنبه ای آغشته به روغن حیوانی گی Ghee دارد) در ردیف ‌هایی در امتداد دیوارهای معابد و خانه‌ ها است. کف خانه‌ها با رنگولی (نقش های رنگارنگ) تزیین شده‌، مردم لباس نو به تن می کنند و به بازدید یکدیگر رفته و به هم هدیه می دهند. در این جشن به فقرا غذا داده می شود و آتش‌ بازی راه می اندازند.

روز اول به دهان تراس Dhanteras یا دهان ترایوداشی Dhantrayodashi معروف است که در لغت دهان معنی ثروت می دهد و ترایوداشی به معنی روز سیزدهم است در این روز یکی از خدایان هندی که از آب اقیانوسی که در دل خود دانش طب روحانی را جای داده، خارج می شود و به مردم علیه بیماری و مرگ کمک می کند. هندوها در غروب حمام می کنند و در نزدیکی یک درخت یا یک محل پاکیزه هدایایی مانند دیاهای روشن و شیرینی‌ های پراساد را به یاما راج؛ خدای مرگ پیشکش می کنند.
روز دوم با نام نارک چاتورداسیNarak Chaturdasi یادآور نابودی اهریمنی ناراکاسور توسط کریشنا -بزرگ‌ترین خدای هندویان- و رها شدن جهان از ترس است. مادر ناراکاسور در روز مرگ او منافع جامعه را نسبت ‌های خانوادگی مقدم دانست و اعلام کرد که این روز باید به جن و شادی سپری شود نه به غم و عزا. از جمله آداب این روز ماساژ بدن برای رفع خستگی با روغن ‌های مخصوص، حمام کردن قبل از طلوع آفتاب و استراحت است.
در روز سوم که روز اصلی جشنواره دیوالی است هندوها در مراسم دعای شکرگزاری پوجا از لاکشمی و سایر خدایان برای دادن نعمت های بیشمار سپاسگزاری می کنند و درب ها و پنجره‌ ها به امید ورود آن ها برای رساندن ثروت و موفقیت به ساکنان خانه باز نگه می دارند. در این روز مردم هند شمع یا فانوس‌ هایی روشن می‌کنند و در گوشه و کنار شهر و روستاها محلی برای آتش‌بازی تدارک می بینند. در مذهب هندو آتش بسیار مقدس است و آتش را نمادی از پیروزی خدا بر شیطان و پیروزی روشنی بر تاریکی می دانند. علاوه بر این، بازدید از یکدیگر، دادن هدیه و شیرینی نیز در این روز مرسوم است.
روز چهارم با نام پادوا Padwa بازرگانان برای رونق اقتصادی مراسم مذهبی انجام می دهند و برای سال نوی اقتصادی دفترهای حساب جدید باز می کنند. درباره این روز گفته شده که کریشنا به نکوهش مردم کشاورزی می پردازد که از ترس گرفتار شدن به خشم (که موجب طوفان و سیل می شود) ایندرا (خدای رعد) را پرستش می کنند. ایندرای خشمگین طوفانی می فرستد اما کریشنا با بلند کردن و نگه داشتن تپه گوواردهان بر فراز دهکده از مردم محافظت می‌کند.
در روز پنجم که بهرارتی دوج Bhratri Dooj نام دارد پیوند بین برادران و خواهران جشن گرفته می شود. گفته شده که یاما؛ خدای مرگ در این روز به دیدار خواهر خود یامونا رفت و به عنوان یک موهبت تمامی گناهان کسانی را که به دیدار یامونا می رفتند. از آن زمان تا کنون، در این روز برادران به دیدار خواهران خود می‌روند تا شامل این موهبت قرار بگیرند. در بنگال که بهای فوتا Bhai fota نامیده می شود خواهران برای سلامت و موفقیت برادران خود، مراسم دعای انجام می‌دهند. در این روز جشن دیوالی تمام می شود و هندوها در انتظار سال نو می نشینند.

24 اکتبر مصادف با 2 آبان 1401

جشن گانش چاتورتی Ganesh Chaturthi که در آیین هندو وینایاکا چاتورتی Vinayaka نیز نامیده می‌شود، جشنی یازده روزه به مناسبت ورود گانش به زمین به همراه مادرش الهه پارواتی است که در چهارمین روز (چاتورتی) ماه بهدراپادا Bhadrapada(در تقویم هندو) آغاز می شود. اگر به هند سفر کرده باشید به احتمال زیاد مجسمه گانش را که خدای سعادت و خرد است و سری به شکل فیل دارد در معابد مشاهده کرده اید.
فستیوال شامل آماده کردن مجسمه هایی گلی از این خدای هندو و برگزاری مراسم نیایش برای وی است. در آغاز مجسمه های گانش بر روی سکوهای برافراشته در خانه یا بیرون قرار می‌گیرند. سرودهای ودایی از متونی مذهبی مانند ریگوِدا، گانپاتی آتاروشیراس Ganapati Atharvashirsa، اوپانیشاد همچون دعا خوانده می شود. در مراسم تقدیس، یک کشیش یک پرانا پراتیشتا (خواندن سرود برای دعوت گانش مانند یک میهمان) را اجرا می کند. پس از آن یک مراسم 16 مرحله ای ادای احترام یا شوداشوپاچارا انجام می شود که طی آن بت با خمیر چوب صندل قرمز و گل های زرد و قرمز مسح می شوند و علف دوروا و گل های هیبیسکوس قرمز به بت تقدیم می شود. مردم نذورات و پراسادا (خوراک گیاهی متبرک)، نارگیل، انگور و موداکا - اعتقاد بر این است که مورد علاقه گانش است- را پخش می کنند. در پایان جشنواره، بت ها در یک راهپیمایی همراه با موسیقی و آواز عبادی و رقص به رودخانه‌های محلی برده می‌شوند و در آب غوطه ور می شود (بت گلی منحل می‌شود) که داستان جالبی در مورد آن وجود دارد. مردم معتقدند که این آیین نماد سفر گانش به سمت خانه یعنی کوه کایلاش است تا در آخرین روز جشن به والدینش شیوا و الهه پارواتی بپیوندد. جشن گانش چاتورتی نشان دهنده اهمیت چرخه تولد، زندگی و مرگ است. گانش به عنوان خدای آغازهای جدید و رفع موانع و همچنین خدای خرد و هوش نیز معروف است. جشن گانش چاتوری از قرن نوزدهم میلادی بین هندوها رواج یافت. اگر زمان سفر شما با برگزاری این جشن هماهنگ بود، توصیه می کنیم که غذای سنتی موداک که در طول این جشن سرو می شود را نیز بچشید که کوفته‌ای است که از برنج یا آرد گندم درست می‌شود و با نارگیل رنده‌شده، میوه‌های خشک و سایر چاشنی‌ها پر می‌شود و بخارپز یا سرخ می‌شود.

در سال 2022 مصادف با 10 سپتامبر (9 شهریور 1401)

جشن هولی هند

جشن هولی Holi که در بین مردم دنیا به جشن رنگ هندی معروف است، یکی از هیجان‌انگیزترین جشن‌ها هم برای مردم هند و هم برای گردشگران خارجی محسوب می شود که در پایان زمستان برگزار می‌گردد. اگر تور هند شما هم‌زمان با جشن رنگ شد حتماً خود را برای لذت بردن آماده کنید و نگران رنگی یا خیس شدن لباس هایتان نباشید. هولی یک جشن باستانی هندی محسوب می شود که با نام‌های جشن عشق (جشن عشق ابدی و الهی رادا و کریشنا، از خدایان هندو)، جشن رنگ‌ها و جشن بهار (در پایان زمستان فرا رسیدن بهار جشن گرفته می شود) نیز شناخته می‌شود. در واقع این جشن با پیروزی ویشنو به‌عنوان ناراسیمها نارایانا بر هیرانیاکاشیپو نماد پیروزی خیر بر شر است.

هولی که یک شب و یک روز به طول می انجامد از غروب پورنیما Purnima (روز ماه کامل) شروع می شود. مراسم در غروب آفتاب با برپایی آتش که نماد پیروزی خیر بر شر است، شروع می شود. مردم دور آتش جمع می شوند، مراسم مذهبی اجرا می کنند و دعا می کنند که شر درونی آنها همانطور که هولیکا، خواهر پادشاه شیطان هیرانیاکاشیپو، در آتش کشته شد از بین برود. صبح روز بعد مردم رانگوالی هولی، جشنواره محبوب رنگ ها جشن گرفته می‌شود مردم آب و پودرهای رنگی را روی یکدیگر پرتاب می‌کنند، یکدیگر را با رنگ ها آغشته می کنند و یکدیگر را با تفنگ های آبی و بادکنک های پر از آب خیس می کنند. سپس غذاهای لذیذی مانند پورانپولی، داهی-بادا و گوجیا می خورند. پس از پایان بازی با رنگ‌ها مردم حمام می‌کنند، لباس‌های پاکیزه می‌پوشند و به دیدار دوستان و خانواده می‌روند. ماجرای جشن هولی از این قرار است که رنگهای گوناگون به صورت پودر در دسترس عموم قرار می گیرند و همه اجازه دارند که به دیگران در مکانهای عمومی رنگهای پودری پرتاب کنند. در این جشن به طور سنتی از رنگ های طبیعی و گیاهان قابل شستشو مانند زردچوبه، چریش و کومکوم استفاده می شد اما امروز رنگ های صنعتی نیز راهی بازار شده است. منابع سنتی رنگ هولی برای رنگ نارنجی و قرمز گل های درخت پالاش، پودر چوب صندل قرمز معطر، گل های خشک شده هیبیسکوس، انار و مخلوط آهک با پودر زردچوبه است. در رنگ سبز از برگ های خشک شده درخت گل‌مور، در رنگ زرد از زردچوبه (و گاهی ترکیب آن با آرد)، میوه گیاه بکرایی، فلوس، گونه‌های گل داوودی و گل همیشه بهار، در رنگ آبی از گیاه نیل، انواع توت های هندی، گونه های انگور، گل هیبیسکوس آبی و گل جاکاراندا هستند. برای رنگ سرخابی و بنفش از آب رنگی حاصل از جوشیدن چغندر استفاده می کنند. در رنگ قهوه ای از خاک رس و برگ های خشک چای (برای تهیه آب قهوه ای) و در رنگ مشکی از گونه های انگور و زغال چوب استفاده می کنند. به خاطر وجود این رنگها در زمان جشن هولی سراسر هند پر می شود از شادی و رنگ. هولی در ابتدا جشنی برای پیروان هندو بود اما حالا به فستیوالی برای جذب گردشگران تبدیل شده است که به جز هند در برخی از کشورهای دیگر آسیای جنوب شرقی نیز برگزار می گردد. این جشنواره هم مکانی خوب برای آشنایی با فرهنگ مردم هند است و هم یک جشن بهاری به شمار می آید. اما دلیل پاشیدن رنگ به یکدیگر در فستیوال هولی چیست؟ در حقیقت رنگ در این جشن نشانه‌ی عشق و محبت به شمار می آید و هندی ها در این زمان تلاش می کنند که عشق و شادی را رواج بدهند و شکرگزار وجود نعماتی که خدا به آنها داده باشند.

هولی که شروع بهار را نشان می‌دهد، در میان سنت های مختلف هندو دارای اهمیت فرهنگی فراوانی است. آن ها معتقدند این روز برای پایان دادن و رهایی از اشتباهات گذشته، پایان دادن به درگیری ها و ملاقات با دیگران، روز فراموش کردن و بخشش است. در شیویسم و شاکتیسم، اهمیت افسانه‌ای هولی به شیوا در یوگا و مدیتیشن عمیق مربوط است. الهه پارواتی که می‌خواهد شیوا را به جهان بازگرداند، از کامادوا؛ خدای عشق هندو در واسان پانچامی کمک می گیرد اما او تیرهایی را به سمت شیوا پرتاب می کند که باعث باز شدن چشم سوم شیوا شده و در نهایت با نگاه قدرتمندش کاما می سوزد و به خاکستر بدل می شود. این موضوع همسر کاما راتی را ناراحت می کند تا جایی که به مدت چهل روز زهد مراقبه خود را انجام می دهد. شیوا درک می کند و خدای عشق را به عنوان یک تصویر ذهنی، به نمایندگی از دولت واقعی عاطفی و معنوی عشق بازسازی می کند. این بازگشت خدای عشق، در چهلمین روز به عنوان هولی جشن گرفته می شود.

18 مارس مصادف با 27 اسفند 1400

جشن هندی ناواراتری

ناواراتری Navaratri که هر سال در فصل پاییز جشن گرفته می شود و نه شب و ده روز به طول می انجامد از کلمه ناواراتری در زبان سانسکریت به معنی نه شب و از واژه ناوا به معنای نه و راتری به معنای شب مشتق شده است. این جشن به خاطر وجود خدای ناواراتری که مادر خدایان هندو است، برگزار می‌گردد. در ایالت های شرقی و شمال شرقی هند، از این الهه به عنوان دورگا پوجا یاد می کنند که برای کمک به بازسازی دارما نبرد می کند و بر دیو ماهیشاسور پیروز می شود. در هر صورت موضوع مشترک در تمامی مناطق، نبرد و پیروزی خیر بر شر است. این جشن ها شامل پرستش 9 الهه در طول 9 روز، خواندن افسانه های پیرامون آن و خواندن سرود از متون مقدس هندوئیسم است.

روز اول یا پراتیپادا Pratipada با شپوتری Shailaputri مرتبط است و او را تجسم کالی ایزدبانوی مرگ می دانند. در این روز دورگا (یکی از ایزدبانوان در اساطیر هند) که سوار بر گاو نر ناندی است و یک تریشولا (نیزه سه شاخ) در دست راست و نیلوفر آبی در دست چپ دارد به عنوان همسر شیوا پرستش می شود. رنگ روز اول زرد است که نشان دهنده عمل و نشاط است. این روز همچنین به عنوان تناسخ ساتی (همسر اول شیوا، که سپس به عنوان پارواتی تناسخ پیدا می کند) در نظر گرفته می شود و به نام هیماواتی Hemavati نیز شناخته می شود.
در روز دوم یا دویتیا Dwitiya الهه برام چارینی Brahmacharini (تجسم دیگر پارواتی) که تبدیل به یوگینی شده برای رهایی از چرخه زایش دوباره یا موکشه (چرخه شکنی) و وقف صلح و رفاه پرستش می شود. برام چارینی در حالیکه با پاهای برهنه راه می رود و یک جاپامالا (تسبیح) و یک کاماندالو (گلدان) را در دستان خود دارد، نماد سعادت و آرامش است. رنگ این روز برای به تصویر کشیدن آرامش و جریان انرژی قوی در همه جا سبز و در برخی اوقات رنگ نارنجی است.
تریتا Tritiya یا روز سوم به یاد پرستش چاندراگانتا Chandraghanta، مظهر زیبایی و نماد شجاعت است. خاکستری رنگ روز سوم است.
الهه کوشماندا Kushmanda که قدرت خلاق کیهان است با 8 بازو در حالیکه روی یک ببر نشسته است در چاتورتی Chaturthi (روز چهارم) پرستش می شود. رنگ روز نارنجی است.
الهه اسکاندماتا Skandamata که 4 دست دارد و نوزادش؛ اسکاندا را در حالیکه سوار برا شیری وحشی است آغوش گرفته در پنچمی Panchami (روز پنجم) ستایش می شود. رنگ سفید برای این روز نمادی از قدرت دگرگون کننده مادر در هنگام مواجهه فرزندش با خطر است.
در روز ششم ایزدبانوی کاتیاینی که سوار بر شیر است و چهار دست دارد به عنوان تجسم دورگا پرستیده می شود. او که به عنوان الهه جنگجو شناخته می شود، یکی از خشن ترین اشکال را دارد. رنگ قرمز که نماد شجاعت است برای این روز در نظر گرفته شده است.
کالاراتری Kaalaratri که وحشی‌ترین شکل الهه دورگا در نظر گرفته می‌شود و با لباس قرمز یا پوست ببر ظاهر می شود و در چشمان آتشین خود خشم زیادی دارد، در سپتمی Saptami یا روز هفتم مورد احترام است. رنگ روز آبی سلطنتی یا آبی درباری است.
روز هشتم روز ماهاگوری Mahagauri نماد هوش و صلح است. اعتقاد بر این است که وقتی کالاراتری در رودخانه گنگ حمام کرد، چهره گرم تری پیدا کرد. رنگ مرتبط با این روز صورتی است که خوش بینی را نشان می دهد.
در آخرین روز فستیوال مردم سیذارتا که چهار دست دارد را دعا می کنند و معتقدند که او با نشستن روی یک نیلوفر، همه نوع سیدی یا قدرت ماوراطبیعی یا توانایی مراقبه را دارد. رنگ بنفش روز که به نام ماهالکشمی نیز شناخته می شود، تحسین زیبایی طبیعت را به تصویر می کشد.

زمان جشن ناواراتری

از 4 تا 13 مهرماه سال 1401 

جشن هندی اونام

جشن اونام Onam یکی از سنتی‌ترین و زیباترین جشن‌های هند است که کمتر در میان ایرانیان شناخته می شود. جشن اونام به مدت ده روز بعد از برداشت محصول در هند و پایان فصل باران های موسمی با هدف بزرگداشت پادشاه اسطوره ای مهابالی برپا می گردد. به‌نوعی این جشن نشان دهنده‌ی سپاسگزاری مردم و به‌خصوص کشاورزان از خداوند برای برداشت محصولات است که تمام اعضای خانواده در آن شرکت دارند. در طول این جشنواره، مردم خانه های خود را با گل تزیین می کنند و معتقدند که این جشن با الهه لاکشمی ارتباط بسیار خوبی دارد. آن ها راهپیمایی های باشکوه انجام می دهند و رقص های محلی سنتی را برگزار می کنند. در این جشن نه غذای گیاهی بر روی یک برگ موز سرو می‌شود. از جمله رسوم دیگر می‌توان به اهدای کمک به امور خیریه، خرید لباس و جواهرات جدید، تبادل هدایا، دیدار با اقوام و گذراندن وقت با خانواده اشاره کرد. روز اول آدام Atham، روز دوم چیتیرا Chithira، روز سوم چوری Chodhi، روز چهارم ویشاک Vishakam، روز پنجم آنیژام Anizham، روز ششم تریکتا Thriketa، روز هفتم مولام Moolam، روز هشتم پوردام Pooradam، روز نهم اوتردام  Uthradam و در نهایت روز دهم تیروونام Thiruvonam نامیده می شود.

زمان جشن هندی اونام

8 تا 17 شهریور 1401 

جشن کریشنا و گویندا در هند

جشن کریشنا Krishna که به نام گویندا Govinda نیز معروف می‌باشد به مناسبت بزرگداشت لُرد کریشنا در هند برگزار می‌گردد که وی نیز از خدایان هندی بود. در این جشن چه می گذرد؟ اگر تور هندی که خریداری کردید زمانش با کریشنا همخوانی داشته باشد می توانید هماهنگی و همدلی هندی ها را از نزدیک مشاهده کنید. در طی کریشنا بر یک بلندی ظرفی از خوراکی قرار می دهند و مردم با ساخت هرم های انسانی تلاش می کنند تا خودشان را به آن غذاها برسانند، این جشن 8 روز طول می کشد. مردم با روزه گرفتن، شکستن داهی هندی، خواندن دعا و سرود و بازدید از معابد جشن می گیرند.

زمان جشن کریشنا

آغاز از 18 آگوست (مرداد)

جشن پوشکار یا شتر سواران

جشن پوشکار Pushkar یکی از قدیمی ترین جشن‌های هندی است. در مدت پنج روز حدود پنجاه هزار شتر به‌صورت کاملاً آراسته در خیابان‌های شهر پوشکار به نمایش گذاشته می‌شوند. این جشن اشاره به یکی دیگر از عقاید هندو مبنی بر تقدس حیواناتی همچون فیل و شتر دارد. بد نیست بدانید که پوشکار نام یک ناحیه در هند است که منطقه ای مرتفع به شمار می آید و بومیان این منطقه از مهمترین برگزارکنندگان جشن پوشکار هستند.

تاریخ جشن پوشکار

31 اکتبر تا 9 نوامبر 2022 (آبان)

جشن هندی معبد کرالا

جشن معبد Kerala برخلاف اسم آن مربوط به فیل و تقدس آن در آیین هندو می‌باشد و با این که یک جشن دینی به شمار می آید ارتباطی به معبد ندارد. مردم هند در این روز مردم فیل‌ها را تزئین کرده و همراه با فلوت و آواز مخصوص به جشن، کارناولی از فیل‌ها را در خیابان به حرکت در می‌آورند. جشن کرالا در منطقه ای به همین نام که در جنوب هند واقع شده برگزار می گردد.

زمان جشن کرالا

در اواخر آوریل و اوایل ماه می (اردیبهشت) 

فستیوال‌ها و جشن‌های هند از عجیب‌ترین و منحصربه‌فردترین جشن‌ها در دنیا می‌باشند که بیشتر آن‌ها ریشه در آیین هندو دارند. امیدواریم فرصت تجربه آن‌ها در تور هندوستان را از دست ندهید.
اگر تجربه شرکت در جشنهای ذکر شده را دارید و یا این که علاقه مند به شرکت در آنها هستید، نظرات خود را با ما در میان بگذارید.
منتظر پیشنهادات شما خوبان هستیم.