جشنواره های رقص ترکیه

رقص از میان هنر هفتگانه جهانی جزو هنردوم یعنی هنرهای نمایشی به شمار می آید که در بیشتر موارد نمادین هستند و ارزش زیباشناختی دارند. اگر قصد سفر به ترکیه و خرید تور ترکیه و بازدید از جشنواره رقص های این کشور را دارید پیشنهاد می کنیم که برای آشنایی بیشتر با فاینداتور همراه شوید.

رقص های محلی ترکیه

رقص فولکلور به رقص محلی یا بومی هر منطقه گفته می شود که به نوعی بیانگر تاریخ، فرهنگ مردم سرزمین آن خطه و باورهای گذشته یا حال مردم یا بازتاب جغرافیا و شرایط منطقه‌ ایی و حتی آب و هوای آن است که با سبک یا ویژگی متمایز در هر منطقه صورت می گیرد. برای مثال تفکر عمومی معتقد است که حرکات تند با عملکردی سریع متعلق به مناطق سرد سیر است و حرکات نرم با ریتمی آهسته را به مناطق گرمسیر نسبت می دهند. به طور کلی این نوع رقص ها بیشتر دارای جنبه تفریحی هستند. رقص های محلی ترکیه بیشتر در مراسم عروسی و یا جشنواره های ملی و منطقه ای و حتی برای تولد و کاشت و برداشت محصول انجام می پذیرد. معمولا این رقص ها در فضای باز و در برخی موارد در فضای بسته به نمایش در می آیند. استاندارترین حالت آن به شکل خطی است و معمولا به صورت گروهی انجام می شود. رقص های محلی ترکی در هر منطقه دارای انواع مختلف حرکت در رقص است که به نوعی بازتاب فرهنگ غنی هر منطقه را منعکس می کند و لباس های پوشیده شده در خلال رقص ها نشان از معانی پنهان در هر فرهنگ دارد.

تاریخ رقص محلی در ترکیه

حکومت عثمانی بر ترکیه بیشترین تاثیر را گذاشت. با شروع قرن قرن شانزدهم رقص هایی در اروپا برای جشن ها و مراسم حاکمان اروپایی انجام می شد. در همین دوران هیپودروم (میدانی روباز که مرکز فعالیت‌های اجتماعی شهر بود) شاهد تماشایی ترین اجراهای رقص مردم روستایی با فرهنگ های مختلف از مناطق گوناگون در دوران عثمانی بود و بعدها رقص ها به سایر مناطق گسترش یافت. نماد هیپودروم امروز در میدان سلطان احمد استانبول قرار دارد که برگرفته از فرهنگ یونانی هاست چون تمامی شهرهای تاریخی یونانی چنین میدانی دارند که کاربرد اصلی آن ها برای برگزاری مسابقات اسب دوانی بوده اما رقص هم در آن ها اجرا می شد.

رقص زیبک در ترکیه

زیبک‌ Zeybek از رقص های مردم آناتولی غربی و دریای اژه است که پس از رواج و گسترش آن با نام سیمن seymen در مناطق مرکزی آناتولی شناخته می شود. زیبک در شهرهای آیدین، ازمیر و دنیزلی در ترکیه و به طور کلی نواحی اطراف مدیترانه رواج دارد. زیبک را به معنی مرد شجاع، قهرمان، محکم و چابک دانسته اند که همه این ویژگی ها در رقص آن ها نیز مشهود است. چهره های آنها حرکات و حرکات قهرمانانه را در زیباک کند نشان می دهد. همه رقص های زیبک دارای شکل مشخصی هستند، اما موقعیت بازوها و بدن در هر یک از مناطق مختلف ترکیه متفاوت می باشد. این رقص با مقدمه ای به نام گزینلمه gezinleme به سبک آزاد شروع می شود که در آن رقاصان قبل از شروع به رقص هماهنگ با ریتم آزادانه در هر جهت می رقصند. در حقیقت یک رقصنده زیباک شروع به رقصیدن نمی کند مگر اینکه از نظر روحی مشتاق باشد و بتواند به صورت بداهه برقصد. این رقص هم گروهی است و هم فردی و دارای سرعت‌های مختلفی مانند بسیار کند، کند، سریع و بسیار سریع هستند در این رقص از سازهای سنتی ترکیبی طبل و زورنا استفاده می شود و در کنار آن باغلاما و نی هم نواخته می شود.

ویدئوی رقص محلی سیمن ترکی

انواع رقص زیبک در ترکیه

تکه زیبک Teke Zeybek سریع ترین نوع زیبک است که شامل راه رفتن منحصر به فرد سپس چرخش و بعد به طور ناگهانی فرود آمدن، بار دیگر چرخش و بعد به طور ناگهانی فرود آمدن می شود و ملودی های مختلفی مانند ساری زیبک Sarı Zeybek، شو دیرمیلین Şu Dirmilin، کوزاچ زیبک Kozağaç Zeybek و هایمانالی Haymanalı و ... نواخته و خوانده می شود.
آگیر زیبکل Ağır Zeybek یا زیبک سنگین که با سرعت کم انجام می شوند و بیانگر شجاعت و قدرت و نشان دهنده تحرک و چابکی مردم منطقه دریای اژه است در مقیاس های 9/2 و 9/4 انجام می شود. آلیازما Alyazma، چای بینیم چشمه بینیم ، گل حصار Gölhisar و تفنی و کاز احمد از این نوع هستند.
کیوراک زیبکلر Kıvrak Zeybekler یا زیبک های چابک که رقاص در آن فعال تر و چابک تر است. ضربه زدن به انگشتان، ضربه زدن به زانو و پاشنه پا از برجسته ترین ویژگی ها هستند. سرنلر زیبی Serenler Zeybeği جزو نمونه های آن است.
در کیریک زیبک یا زیبک شکسته Kırık Zeybek زانو شکسته و خم می شود. کاراآچ Karaağaç، ساری زیبک Sarı Zeybek، کیریک تاواس Kırık Tavas، عثمان افه Osman Efe و حورو گلین زیبی Hörü Gelin zeybeği از این نوع هستند.

رقص قاشق ترکیه یا کاشیک اویونلاری

کاشیک اویونلاری Kaşık oyunları که به رقص قاشق معروف است نوعی رقص فولکلور است که در آن رقاصان زن و مرد از یک جفت قاشق چوبی برای ایجاد ریتم رقص استفاده می کنند و با موسیقی سازهایی مانند باغلاما، داربوکا، کلارینت، ویولن، طبل و دف می رقصند. این رقص از شهر سلوکیه Silifke در استان مرسین ترکیه تا قونیه، آنتالیا و اسکی شهر نیز اجرا می شود.

رقص بار در ترکیه

بار یکی از رقص های مردم ترکیه است که از قسمت شرقی آناتولی، هالای و ارزروم گسترش یافت و معمولا در فضای باز توسط گروهی از زنان و مردان صورت می گیرد که در کنار هم می‌رقصند اما تفاوت هایی بین رقص آقایان و خانم ها در تعداد حرکت وجود دارد. در این رقص از سازهای اصلی مانند داوول davul یا طبل (در موسیقی خاورمیانه مورد استفاده قرار می گیرند)، زونا یا سورنا (یک ساز بادی دو نی) و کلارینت (از خانواده سازهای بادی چوبی) استفاده می شود. رقصنده ها معمولا در هنگام اجرای این رقص برای به نمایش گذاشتن فرهنگ بومی منطقه لباس های محلی به تن می کنند.

رقص کولباستی ترکیه

کولباستی Kolbastı یکی از رقص محبوب و سنتی ترکی در بین جوانان است که در دهه 1930 در شمال شرقی کشور ترکیه در بندر ترابزون ایجاد شد. از این رقص که به سبب محبوبیت خود در خارج از منطقه هم رواج پیدا کرده بیشتر در عروسی ها استفاده می شود. کولباستی به معنی دستگیر شدن توسط پلیس است و وجه تسمیه این رقص از دستگیر شدن مست ها توسط گشت های شبانه پلیس شهر گرفته شده بود.

رقص هورا در ترکیه

هورا Hora نوعی رقص ترکی است که از تراکیه و ناحیه بالکان سرچشمه می گیرد که در چناق‌ قلعه Çanakkale، چاتالکا، ادرنه Edirne، قرقلرایلی Kırklareli و همینطور سایر کشورها مانند بلغارستان، اسرائیل و رومانی رواج دارد. دارای ریتمی بسیار سریع است و رقاصان معمولا زنجیره وار دست یا بازو را در دست هم می گیرند و خلاف جهت عقربه های ساعت به صورت مدور می چرخند. رقص هورا بیشتر در مراسم عروسی انجام می شود.

رقص محلی هالای در ترکیه

هالای Halay یکی از رقص های پر جنب و جوش در قسمت شرق، جنوب شرقی و آناتولی مرکزی در ترکیه است. از این رقص بیشتر در عروسی ها استفاده می شود. ساز غالب برای این نوع رقص معمولا زورنا و داوول یا طبل، کاوال (نی بلغاری) است. در این نوع رقص آخرین و اولین رقاصان تکه ای پارچه در دست دارند و در حالی که دست های همدیگر را دست دارند یا انگشتان خود را به دور انگشت کنار دستی خود حلقه کرده اند یا شانه به شانه هم هستند به صورت دایره وار یا یک خط منحنی در کنار هم با ریتمی آهسته رقص را شروع می کنند و پس از آن سرعت می گیرند.

رقص فولکلور هورون در ترکیه

هورون Horon که از کلمه یونانی کورُس Choros گرفته شده است و به معنی رقص هستند یکی از رقص های محلی مردم ترکیه به حساب می آید که منشا پیدایش آن پنتوس در منطقه دریای سیاه بود. بسیاری از رقص های پونتیایی در مراحل خود با رقص های یونانی و از نظر نبودن راهنما و نداشتن رهبر واحد در شکل گیری رقص ها به رقص های ایرانی و خاورمیانه ای شباهت دارند که از این نظر با رقص های یونانی متفاوت است اما جنبه ای گسترده از رقص های ایرانی و خاورمیانه را در بر دارد. در این رقص گروهی که رقاصان لباس های مشکی با تزیینات نقره ای به تن دارند در حالیکه بازوی خود را در بازوی فرد کنار دستی خود قفل کرده اند با کمر خود را تکان می دهند که باعث تکان خوردن سریع بالا تنه می شود.

رقص وان و ادیامان ترکیه

وان و ادیامان Adiyaman جزو سبک های متداول رقص در ترکیه به شمار می آیند البته برخی معتقد هستند که ریشه اصلی این رقص به ترکیه برنمی گردد اما در هر حال این رقص از محبوبیت بالایی برخوردار است و در گروه ها و مراسم مختلف برای به وجد آوردن در میان رخوت جمعیت اجرا می شود.

سخن فاینداتور

البته رقص های دیگری مانند رقص شیکسارای Shiksaray که نوعی رقص ترکی است و پیدایش آن به مناطق دریای سیاه برمی گردد نیز در دسته بندی می گنجد اما در بالا به رقص های مهم تر اشاره شد. اگر تمایل به بازدید از رقص های فولکلور را دارید می توانید با تور استانبول و تور قونیه به تماشای رقص های زیبای این دیار بنشینید.
آیا تجربه حضور یا بازدید از رقص های فولکلور و محلی را داشته اید؟ به نظر شما رقص های محلی تا چه اندازه در شناساندن فرهنگ، تاریخ و جغرافیای منطقه به گردشگران سهم دارد؟ منتظر شنیدن نظرات و پیشنهادات شما هستیم.