شاه‌چراغ شیراز

روز گرامیداشت شاه‌چراغ

به مناسبت دهه کرامت که حد فاصل روز ولادت حضرت معمصومه (س) و ولادت امام رضا (ع) است 10 روز را تحت عنوان هفته کرامت نام گذاری کردند. طبق روایاتی سالروز ولادت احمد موسی (ع) برادر امام رضا نیز در این بازه زمانی قرار دارد. این همزمانی اعیاد مبارک شیعیان بهانه‌ی خوبی است برای برگزاری مراسم‌ها و جشن‌های مختلف در ایران است. هر سال در شیراز  در تاریخ روز ششم ذی القعده که روز بزرگداشت احمد بن موسی است مراسم‌های شادی در حرم این امامزاده برگزار می‌شود. ایشان فرزند بزرگتر امام موسی کاظم (ع) بود که نام مادر ایشان ام احمد یا سعیده خاتون است.

دلیل آمدن احمد بن موسی به ایران

در زمانی که حضرت امام رضا (ع) به عنوان ولیعهد تحمیلی مامون عباسی را پذیرفتند مجبور شدند از مدینه به سمت خراسان نقل مکان کنند. در آن زمان پایتخت مامون عباسی در طوس و خراسان بود. زیرا این سلسله ادعا می کردند که از تبار ایرانی هستند تا محبوبیت خودشان را در بین مردم ایران بیشتر کنند. پس از ماجرای کوچ اجباری امام رضا (ع) به خراسان، خانواده ایشان برای دیدار برادر راهی ایران شدند که هر کدام در مسیر خود حوادث مختلفی را پشت سر گذاشتند.
در آن زمان حضرت احمد بن موسی در حجاز زندگی می کردند تا به نمایندگی از پدر و بعدا برادرشان به راهنمایی مردم در زمینه‌ی امور دینی بپردازند. بعد از مدتی ایشان به قصد دیدار برادر راهی خراسان شد.

سرگذشت شاه‌چراغ یا احمد بن موسی

پس از آنکه ایشان قصد می کنند برای دیدار برادرشان به ایران و خراسان سفر کنند، ماموران حکومت عباسی به مامون اطلاع می دهند که احمد بن موسی قصد دارد به خراسان بیاید. مامون که از نفوذ گسترده امام رضا (ع) خسته شده بود و از محبوبیت احمد بن موسی بین اعراب و مردم فارس آگاه بود به چند نفر از مزدوران خود دستور می‌دهد که احمد بن موسی را در راه بکشند تا به خراسان نرسد. او به دلیل ترس از تزلزل مقام خلافت، دستور داد تا در هر کجا قافله بنی‌هاشم رسیدند مانع حرکت شوند و آنها را به سمت مدینه برگردانند. به همین دلیل احمد بن موسی تصمیم گرفت از مسیر شیراز به خراسان بیاید. زمانی که این کاروان به شیراز رسیدند حاکم وقت به نام " قتلغ خان" از ماجرا باخبر شد. او تصمیم گرفت تا با 40 هزار سرباز منطقه "خان زنیان" که در هشت فرسخی شیراز قرار داشت، اردو بزند.
حاکم به محض رویت کاروان احمد بن موسی به گفت که فورا به حجاز و مدینه بر گردند اما شاه‌چراغ در پاسخ او گفت که: "ما قصدی از این مسافرت نداریم، جز دیدار برادر بزرگوارمان". در نهایت به دلیل جنگ سختی که بین همراهان احمد بن موسی و ماموران حکومتی فارس در گرفت ایشان به شهادت رسیدند.

چرا حضرت معصومه در قم و شاه‌چراغ در شیراز به شهادت رسیدند؟

با وجود آنکه هر دو نفر از خانواده امام رضا بودند و به قصد دیدار برادر به ایران آمدند اما زمان سفرشان باهم تقارن نداشت و هر کدام از مسیر متفاوتی و در زمان متفاوتی به ایران آمدند.

چرا به امام‌ زاده احمد بن موسی شاه‌چراغ می‌گویند؟

داستان نام گذاری حرم به شاه چراغ بسیار جالب است و پیشنهاد می‌کنیم آن را از دست ندهید:
تا زمان عضدالدوله دیلمی کسی از محل دفن احمد بن موسی اطلاعی نداشت و اطراف محل دفن ایشان خانه‌های کوچک محلی بود. در نزدیکی آرامگاه کنونی پیرزنی زندگی می‌کرد که متوجه شد در شب‌های جمعه نوری از بالای تپه نزدیک خانه بیرون می‌زند که نور چراغ نیست. چند وقتی این موضوع را پیگیری کرد تا اینکه تصمیم گرفت موضوع را به عضدالدوله اطلاع دهد. در ابتدا کسی حرف پیر زن را باور نکرد و اما امیر عضدالدوله خوابی می‌بیند که حرف پیرزن را تائید می‌کند. او نیز کنجکاو می‌شود تا ببیند ماجرا از چه قرار است! سرانجام متوجه محل دفن احمد بن موسی می‌شوند.
برای نام‌گذاری دو داستان وجود دارد:
- پیر زن هنگامی که می‌خواست به عضدالدوله بگوید نور را مجدد دیده است می‌گوید: "شاه!! چراغ را ببین" 
- چون شاه شخصا به دنبال نور می‌رود و مردم برای تکریم کار او منطقه را شاه چراغ می‌نامند.

معماری شاه‌چراغ شیراز

نوع سبک معماری شاه‌چراغ شیراز به طور تقریبی از سبک آذری تبعیت می کند. سبک آذری از جمله شیوه‌های معماری ایرانی پس از اسلام بود که در زمان ایلخانان رواج داشت. نمونه بازر و مشهور این سبک معماری گنبد سلطانیه زنجان است. آرامگاه در قرن 6 هجری قمری دوره حکمرانی اتابکان در ایران ساخته شد. در آن زمان مادر شاه شیخ ابواسحاق اینجو تصمیم گرفت محل دفن احمد بن موسی را توسعه دهد. شیخ ابواسحاق در واقع آخرین پادشاه آل اینجو ایلخانی بود که بر شیراز و اصفهان حکومت می‌کرد. او از جمله معدود پادشاهان ایلخانی بود که به هنر و فرهنگ علاقه داشت. در برخی از کتب تاریخی شاه شیخ ابواسحاق را هم عصر حافظ می‌دانند.
تورهای ایرانگردی

تاریخچه ساخت آرامگاه احمد بن موسی یا شاه چراغ

ساخت آرامگاه و تکمیل بخش‌های آن در دوره‌های مختلف انجام شد.

شاه‌چراغ در دوره ایلخانان

مقبره اصلی و بخش‌های مختلف آن مانند مسجد، مدرسه و بازار در زمان حکمرانی شاه شیخ ابواسحاق ساخته شد. همان‌طور که می‌دانید ایلخانان که همان مغول‌های ساکن در ایران بودند برای ساخت مقبره و آرامگاه سازی تلاش زیادی کردند و بیشتر مقبره‌های حال حاضر از آن زمان باقی مانده است. 

شاه‌چراغ در دوره صفویه

در این دوران به دستور شاه اسماعیل صفوی آرامگاه چند دفعه بازسازی شد. یک مورد آن پس از زلزله سال 997 هجری قمری بود که بیشتر قسمت‌های شاه‌چراغ آسیب دید و مجددا بازسازی شد. بیشترین قسمتی که در دوره صفویه تعمیر شد گنبد حرم بود. همان طور که می دانید در دوره صفویه سبک گنبدسازی ایرانی‌ها بسیار ماهرانه و عالی بود که نمونه‌های آن در سایر شهرهای اسلامی مانند نجف و کربلا استفاده شد.

شاه‌چراغ در دوره افشاریه

نادرشاه افشار تصمیم گرفته بود که به شرط پیروزی بر افغان‌ها و تسلط بر شهر شیراز اقدام به تعمیر و توسعه حرم شاه‌چراغ شیراز کند. او پس از پیروزی هزینه زیادی (حدود 1500 تومان) را صرف توسعه حرم کرد که بیشتر آن مربوط به نصب قندیل‌های آن بود. قندیل یا مقرنس یکی از بی‌نظیرترین طرح‌های معماری ایران پس از اسلام است که سبک آن در سرزمین‌های دیگر بخصوص آذربایجان، ترکیه و کشورهای همسایه مورد استفاده قرار گرفت. مقرنس انواع مختلفی دارد که قندیل‌های آویز یا مقرنس معلق یکی از آنهاست.

شاه‌چراغ در دوره قاجار

عمده تغییراتی که در زمان قاجار به حرم شاه‌چراغ شیراز اضافه شد شامل، استفاده از سنگ مرمر و آجر در کف سازی و بدنه بنا، ضریح سازی، نصب دربهای حرم و آینه کاری بود.

شاه‌چراغ آرامگاه چند نفر است؟

شاه‌چراغ شیراز در کل از ترکیب آرامگاه و مسجد تشکیل می‌شود. در این مجموعه آرامگاه احمد موسی پسر بزرگ امام موسی کاظم (ع) و برادر دیگر ایشان به نام محمد بن موسی قرار دارد؛ که به آرامگاه سید میر محمد معروف است.

اهمیت شاه‌چراغ شیراز

حرم مطهر حضرت احمد بن موسی (ع) ملقب به شاه‌چراغ از دو جهت برای ما ایرانی‌ها اهمیت دارد؛ اول آنکه ایشان برادر امام هشتم شیعیان یعنی امام رضا (ع) هستند و دوم از طرف دیگر آرامگاه ایشان در شهر تاریخی و مهم ایران یعنی شیراز قرار دارد. 

نزدیک‌ترین جاذبه‌های گردشگری شیراز به شاه‌چراغ

- خانه تاریخی منطقی نژاد
- مسجد نصیر الملک
- نارنجستان قوام
- بقعه سید علاء الدین حسین
- مسجد عتیق شیراز
- رودخانه خشک شیراز
- بازار وکیل

آدرس دقیق حرم شاه‌چراغ شیراز

ایران، شیراز، خیابان 9 دی، ایستگاه اتوبوس 9 دی، خانه تاریخی منطقی نژاد، حرم مطهر شاه‌چراغ
 سخن فاینداتور
شاید بعضی از گردشگرانی که تور شیراز را خریداری کردند کمتر تمایل داشته باشند از شاه چراغ دیدن کنند اما پیشنهاد می‌کنیم حتما از حرم احمد بن موسی دیدن کنید چون می‌توانید نمونه عالی معماری ایرانی را ببنید و از جاذبه‌های گردشگری اطراف آن دیدن کنید. جالب است بدانید گردشگران خارجی که به شیراز سفر می‌کنند بعد از دیدن تخت جمشید و مسجد نصیر‌الملک علاقه زیادی به بازدید از حرم شاه چراغ دارند. دلیل این حرف ما عکس‌های یادگاری گردشگران خارجی در شاه چراغ است.
آیا شما از شاه چراغ شیراز دیدن کردید؟
آیا می‌توانید چند مکان دیدنی در اطراف شاه چراغ به ما معرفی کنید؟ 
لطفا تجربه سفرتان به شیراز را با ما در میان بگذارید.