طاق بستان و بیستون کرمانشاه

یکی از بی نظیرترین جاذبه های گردشگری ایران و استان کرمانشاه، طاق بستان است. این بنای باستانی شبیه به یک تخته نمایش تاریخی‌ست که در آن روایت پادشاهان و اعتقادات آنها به نمایش در آمده است. پیشنهاد می کنیم در این ایستگاه ایرانگردی با فاینداتور همراه باشید تا کمی بیشتر با طاق بستان و داستان و روایت های جالب آن آشنا شویم.

معرفی طاق بستان کرمانشاه

طاق بستان (Taq-e Bostan) در قسمت شمال شرق شهر کرمانشاه و در ۵ کیلومتری آن قرار دارد. طاق بستان مجموعه ای زیبا از سنگ نگاره ها و سنگ نوشته های دوره ساسانی می باشد که در ترکیب با کوه، چشمه و آب روان یک تفرجگاه زیبا را تشکیل می دهد. همانطور که احتمالا می دانید این محل در زمان امپراتوری ساسانیان، بیشه‌زاری مناسب برای شکار شاهان بود. در تاریخ ایران پادشاهان بسیاری به نام اردشیر داشتیم. دو نام مهم مربوط به اردشیر دوم هخامنشی و اردشیر دوم ساسانی بودند. اردشیر دوم هخامنشی دهمین پادشاه هخامنشیان و پسر بزرگ داریوش سوم بود. اردشیر دوم ساسانی که لقب آن اردشیر نیکوکار است؛ از نوادگان ساسانی بود که در ارتش شاپور حضور داشت. او می توانست تا زمان بزرگ شدن پسر شاپور یعنی شاپور سوم حکومت کند و دستور ساخت طاق بستان را نیز همین پادشاه داد.
در گذشته به دلیل آن که دیوارهایی که در انتهای این راه قرار داشتند، راه را برای شکار از سمت کوه می بستند؛ این مکان مانند یک دام طبیعی عمل می کرد و شکار برای پادشاهان آسان می شد. باستان شناسان تخمین زدند که تاریخ این سنگ نگاره به حدود سال ۵۹۰ تا ۶۲۷ میلادی برمی گردد و امروزه یکی از معروف ترین دیدنی های کرمانشاه و از افتخارات ایران و ایرانیان است. بد نیست بدانید که نام طاق بستان در زبان کرمانشاه "طاقوه سان" تلفظ می شود. در این زبان سان به معنای سنگ می باشد.

نقاشی های طاق بستان کرمانشاه

حالا که به صورت خلاصه با طاق بستان آشنا شدیم، خوب است که بررسی کنیم دقیقا چه نقاشی ها و نقوشی روی این طاق معروف درج شده اند، در ادامه نگاه دقیق تری خواهیم داشت به طاق بستان.

نقش تاجگذاری اردشیر دوم در طاق بستان

مهمترین ویژگی سنگ نگاره ها یا همان نقاشی های طاق بستان این است که بر اساس یک ترتیب، مفهومی را روایت می کنند. در واقع هر سه نقش موجود در این طاق مربوط یه یک موضوع خاص هستند که در کل روایتگر داستان تاجگذاری اردشیر دوم می باشند. پس از ورود به مدخل طاق بستان اولین سنگ نگاره مربوط به اردشیر دوم است و اردشیر بین اهورامزدا و میترا قرار گرفته است و هرکدام از آنها تاجی به شاه می دهند. دور سَر میترا نیز هاله ای با شعاع های تابان وجود دارند که نشان دهنده تقدس و جایگاه این پادشاه هستند. اگر در تصاویر دیده باشید، صورت اردشیر رو به سوی اهورامزدا قرار دارد که با دست چپ حلقه مودت یا سلطنت را از او می گیرد. زیر پای شاه و اهورامزدا هم دشمن یا اهریمن در زمین افتاده است. البته این موضوع نیز عنوان می شود که کسی که در زیر پای اردشیر دوم قرار دارد، پادشاه ژولیان امپراتور روم است. در کل نقاشی یا سنگ نگاره طاق بستان بیان می کند که اردشیر تاج پادشاهی را از میترا و خدا دارد و پادشاهی او الهی است. به همین دلیل او توانسته بر اهریمن غلبه کند و پادشاه ایران زمین شود. ابعاد این نقاشی ۵ متر و نیم در ۳ متر است.

طاق بزرگ و نقش خسرو پرویز ایران

یکی دیگر از نقش های طاق بستان مربوط به خسرو پرویز است که در حالت سوار بر اسب وی را نشان می دهد. این یعنی برخی کارشناسان باور دارند نقوش طاق بستان داستان خسرو و شیرین را حکایت می کند. در این نقش نوع لباس ها تغییر کردند. یعنی شلوارهای دورچین که به مچ پا چسبیده اند و دامن های کوتاه بر تن افراد داخل نقاشی ها به چشم می خورند. در زیر پای خسرو پرویز نیز یک نمونه سوار نظام با زره و نیزه به حالت سوار بر اسب قرار دارد. همان طور که در تاریخ بیان شده است، خسرو پرویز به موسیقی و نقاشی علاقه فراوانی دارد. به همین دلیل در زمان او هنرهای مختلفی از جمله شعر و موسیقی به اوج خود رسیدند. معروف ترین نوازندگان در دوره خسرو پرویز باربد بود که او برجسته ترین موسیقی‌دان، شاعر، بربط نواز (نوعی ساز سنتی) و خواننده دوران ساسانی به شمار می رفت.

 

نقاشی های طاق بستان کوچک

در کنار طاق بزرگ یک طاق دیگر قرار دارد که به آن اصطلاحا طاق بستان کوچک نیز گفته می شود. در سنگ نگاره طاق کوچک نقش پیکره شاپور دوم و پسرش شاپور سوم حک شده است. البته در بالای هر کدام از سنگ نگاره ها کتیبه هایی به خط پهلوی ساسانی وجود دارد که صاحب نقوش را شاپور معرفی می کنند.

 

نقاشی های خارج از طاق بستان

در خارج از طاق بزرگ نیز نقوش زیبایی وجود دارد که شامل دو فرشته حلقه به دست است. این طور بیان می شود که هر دوی آنها نقش خدای پیروزی یا نیکه (nikeh) را ایفا می کند. البته باستان شناسان معتقدند که این حجاری شباهت هایی به سبک حجاری های یونانی دارد.

 

سنگ نگاره های ورودی طاق بستان بزرگ

سه سنگ نگاره نیز در ورودی یا مدخل طاق بستان کرمانشاه وجود دارند. اگر از بالا به پایین نگاه کنید به ترتیب نگاره‌های زیبایی از نقش فرشتگان بالدار، درخت‌زندگی، مجالس شکار گراز و گوزن در بیشه‌زار، شکار مرغان و صید ماهیان در مورد آب، نقش فیل و اسب و قایقی که همراه نوازندگان است را خواهید دید. در واقع این سنگ نگاره ها به نوعی بیان می کنند که در زمان برگزاری مراسم شکار پادشاهان ساسانی در بیشه زار بستان، چه اتفاقاتی می افتاده و چه مراسمی انجام می شد.

 

استخر یا چشمه رو به روی طاق بستان کرمانشاه

در قسمت جلوی طاق بستان یک استخر یا چشمه بزرگ قرار دارد. در گذشته آب چشمه برای تامین آب روستای بستان استفاده می شد و بخشی از آن در قسمت شکارگاه شاهی جمع شده بود. منبع تامین این آب از چشمه معروفی به نام سراب است.
حتما برای شما هم سوال شده که آیا از زمان شاهان ساسانی این استخر و عمارت وجود داشت؟ برای پاسخ به این سوال باید کمی در تاریخ به جلو حرکت کنیم تا به زمان قاجار برسیم. عمارت و استخر جلوی طاق بستان به وسیله عماد الدوله پسر محمد علی میرزا دولتشاه در زمان سلطنت ناصرالدین شاه ساخته شد. ناصر الدین شاه علاقه زیادی به افزایش مشروعیت خود داشت، به همین دلیل سعی می کرد علاوه بر ساخت بناهای مهم و مدرن، در بیشتر شهرهای باستانی از او اثری برجای باشد. ساخت استخر و عمارت رو به روی طاق بستان نیز همین ماجرا را روایت می کند.

 

حقایقی جالب درباره طاق بستان کرمانشاه

• در سالهای مختلف افراد بسیاری در طاق های بوستان مطالعه کردند. از جمله آنها می‌توان به مارسل دیولافوآ، ژان دمورگان، پروفسور زاره، پروفسور ارنست هرتسفلد، پروفسور گروپ، هولمزپک، دکتر اردمان، پروفسور فوکائی و هوریوشی اشاره کرد.
• اهمیت طاق بستان در نوع نقوش و کتیبه های آن می باشد. البته همانطور که می دانید به عنوان طاق بستان قدیمی ترین شکارگاه ایران معروف است.
• شاهان ساسانی برای انتخاب محل طاق بستان دو نکته را در نظر داشتند. اول آنکه نزدیک ترین مکان به تخت جمشید را انتخاب کنند. دوم، مکان فعلی باید شرایط اقلیمی مناسب داشته باشید و در مسیر جاده ابریشم باشد.
• یکی از جالب ترین کاوش هایی که باستان شناسان انجام داده اند، در خصوص نوع لباس های دوره ساسانی است. بیشتر لباس های شاهان دوره ساسانی با نقوش سیمرغ، تارهای از جنس نخ طلا و ابریشم ساخته می شدند، همچنین در طراحی لباس های بقیه افراد نیز از طرح های گیاهان و حیوانات استفاده می شد.

 

آدرس طاق بستان

کرمانشاه، بلوار طاق بستان، نزدیک پارک چنگلی طاق بستان

ساعت بازید از طاق بستان

از 08:00 صبح تا 20:0 شب در تابستان و در زمستان از 08:00 صبح تا 17.30 بعد از ظهر

قیمت بلیط و هزینه ورودی طاق بستان

- قیمت بلیط برای بازدیدکنندگان ایرانی: ۳ الی 5 هزار تومان
- قیمت بلیط برای گردشگران خارجی‌: 50 هزار تومان

 

سخن فاینداتور
همانطور که می دانید استان کرمانشاه یکی از بی نظیرترین مقاصد گردشگری ایران است که جاذبه های گردشگری فراوانی دارد. ما در این مطلب طاق بستان را به صورت ساده اما کاربردی به شما معرفی کردیم. تا اگر قصد خرید تورهای داخلی را دارید راهنمای سفر خوبی برای شما باشیم.
نظر شما درباره طاق بستان چیست؟
چه نکته ای درباره طاق بستان بیشتر برای شما جذاب است؟