قلعه فلک الافلاک یا دژ شاپور

قلعه فلک الافلاک کجاست؟

امکان ندارد که کسی آوازه اَبَر شاهکار معماری ایران در قلب خرم آباد را نشنیده باشد. شاید بتوان بدون اغراق قلعه فلک الفلاک را به عنوان یکی از برجسته ترین آثار معماری و مهندسی ایران، به جامانده از عهد ساسانیان دانست.
این قلعه زیبا که در لغت به معنای "سپهر سپهران" است در مرکز شهر خرم آباد بر فراز تپه‌ی مشرف‌به شهر ساخته شد. فلک الافلاک در بیشتر دوره های تاریخی ایران به عنوان مرکز فرماندهی و یا زندگی حاکمان وقت مورد استفاده قرار می گرفت و همان طور که حاکمان این قلعه عوض می شدند و یکی پس از دیگری بر مسند قدرت می‌نشستند نام قلعه نیز بارها تغییر می کرد؛ به طور مثال، تا قبل از دوره ی قاجار با نام های دژ شاپور، قلعه اتابکان، قلعه خرم آباد و قلعه دوازده برجی خوانده می شد.

داخل قلعه فلک الافلاک

در واقع قلعه فلک الفلاک زمانی مقر حکومت آل حسنویه و گنجور بود. به طور کلی از نظر معماری این قلعه دارای پلان مستطیل شکل است و مشخصاتش به شرح زیر است:
- پلان قلعه فلک الافلاک: 8 ضلعی نا متقارن با الگوی مستطیل
- مساحت قلعه: 3500 متر مربع
- تعداد حیاط های قلعه: 2 حیاط
- ابعاد حیاط اول: 31 در 22.5 متر
- ابعاد حیاط دوم: 29 در 21 متر
- تعداد برج ها: 12 عدد که 8 برج اصلی دارد
- عمق چاه قلعه: 50 متر
- نوع گنبدهای قلعه: گنبدهای چهار بخش رگ چین که نوعی از گنبد سازی حرفه ای ایرانی با ترکیب طرح دایره و بیضی است.
- طاق های آهنگ: که در واقع نوعی سازه برای تعدیل وزن گنبدها هستند و بیشتر در قسمت شرقی فلک الافلاک قرار دارند.
- تزئینات داخلی فلک الافلاک: گچبری، آجر کاری و کاشی کاری
- حمام قلعه فلک افلاک: در حیاط اول نزدیک چاه
- مهمترین برج های قلعه فلک الفلاک: برج سلجوقی و برج شمالی
- موزه قلعه فلک الافلاک کجاست: حیاط دوم
- بیشترین تغییرات در قلعه در چه زمانی انجام شد: دوره صفویه و قاجار
نکته مهم: در منابع تاریخی اشاره شده است که در گذشته قلعه فلک الافلاک 12 برج به نشانه 12 ماه و 12 ساعت روز داشت اما امروز 8 برج اصلی در پلان اصلی دیده می‌شود. بر روی هر بارو روزنه ها و کنگره هایی قرار دارد که برای دفاع در مواقع ضروری استفاده می شد. 

موزه مردم شناسی قلعه فلک الافلاک

 یکی دیگر از بخش های زیبا و دیدنی قلعه فلک الافلاک موزه مردم شناسی آن است. موزه مردم شناسی استان لرستان در تالارهای بزرگ اطراف حیاط دوم قلعه قرار دارد. این حیاط، همانند حیاط اول، از چهار برج تشکیل‌شده است و و دارای 4 تالار کلی است. در این موزه علاوه بر به نمایش گذاشتن برخی از آداب و رسوم مردم استان لرستان، اشیایی از دوره هخامنشیان وجود دارد که از غار کلماکره کشف شدند. این غار اسرار آمیز در سال 1368 توسط یکی از افراد محلی کشف شد و از آن ‌سال نام «کلماکره» به عنوان ششمین گنجینه بزرگ مکشوفه معرفی شد و متاسفانه از گزند دزدان و قاچاقچیان در امان نماند.
تا پیش از غارت اشیای باستانی غار در جریان های مختلف، دهلیز‌ها و مغاک‌های رسوبی تودرتوی غار کلماکره مخفیگاه گنجینه‌ای 2700 ساله ایران بود. پس از کشف گنجینه بزرگ و نفیس کلماکره غارتگران و قاچاق چیان، بسیاری از اشیا را از ایران خارج کردند. اما اکنون ردپای اشیای نقره‌گون باقی مانده از این گنجینه به جز خزانه موزه ایران باستان، موزه خرم‌آباد، تبریز و ایلام، به موزه‌های بزرگ لوور پاریس، سن‌پترزبورگ، مترو پلی‌تن، بریتیش میوزیم لندن و میهو ژاپن راه یافته‌اند.

آدرس دقیق قلعه فلک الفلاک

لرستان، خرم آباد، خیابان 12 برجی یا امام خمینی (ره) یا خیابان ساحلی

چطور از تهران به خرم آباد برویم؟

برای این منظور می توانید از تهران به سمت قم، اراک و در نهایت خرم آباد بروید.

ساعت بازدید از قلعه فلک الفلاک

از ساعت 8 صبح تا 9 شب

شماره تماس قلعه فلک الفلاک

- پیش شماره خرم آباد: 066
- شماره تماس قلعه: 06633312511

قلعه فلک الافلاک بر روی نقشه 

پلان قلعه فلک الافلاک

قلعه فلک الافلاک در شب 

سخن فاینداتور
قلعه فلک الافلاک یکی از زیباترین قلعه های ساخته شده در ایران است که در دوره های مختلف تاریخی شکوه و عظمت خود را حفظ کرده است. علاوه بر زیبایی معماری و پلان قلعه فلک الافلاک، انتخاب محل ساخت آن بسیار جالب توجه و کم نظیر است. شاید از این نظر بتوان قلعه فلک الافلاک را نظیر کاخ الحمرای اسپانیا دانست که در بلندترین نقطه شهر همیشه سرسبز خرم آباد قرار دارد. اگر شما اهل لرستان هستید و یا از این قلعه تاریخی دیدن کردید حتما تجربه سفر خودتان را با ما در میان بگذارید.